Drzewka kolumnowe to doskonałe rozwiązanie dla posiadaczy mniejszych ogrodów, którzy marzą o własnych owocach. Ich wąski, pionowy pokrój pozwala na uprawę nawet na niewielkich przestrzeniach, a jednocześnie zapewnia obfite plony. Możliwość posadzenia kilku różnych gatunków na małej powierzchni sprawia, że nawet właściciele mikroogrodów mogą cieszyć się własnym miniaturowym sadem. Jakie gatunki sprawdzą się najlepiej w przydomowym ogrodzie? Jakie są ich wymagania i zalety? Dowiesz się tego z poniższego artykułu.
Czym są drzewka kolumnowe i dlaczego warto je mieć?
Drzewka kolumnowe to specjalnie wyselekcjonowane odmiany drzew owocowych, które charakteryzują się wyjątkowo wąskim, pionowym pokrojem. Ich główną cechą jest wzrost pionowy z bardzo krótkimi bocznymi pędami, co sprawia, że zajmują minimalną przestrzeń w ogrodzie przy maksymalnej produktywności. Typowe drzewko kolumnowe ma szerokość zaledwie 30-60 cm, przy wysokości dochodzącej do 2-3 metrów, co czyni je idealnym wyborem dla małych przestrzeni.
Drzewka kolumnowe zawdzięczają swój charakterystyczny pokrój mutacji genetycznej nazwanej „Wijcik” (od nazwiska kanadyjskiego sadownika, który jako pierwszy zaobserwował to zjawisko u jabłoni w 1964 roku).
Dlaczego warto rozważyć posadzenie drzewek kolumnowych w swoim ogrodzie? Oto najważniejsze zalety:
- Oszczędność miejsca – idealne do małych ogrodów, na tarasy czy balkony
- Szybkie owocowanie – często już w pierwszym lub drugim roku po posadzeniu
- Łatwość pielęgnacji – nie wymagają skomplikowanego cięcia formującego
- Dekoracyjny wygląd – stanowią ciekawy element architektoniczny ogrodu
- Możliwość uprawy w pojemnikach – sprawdzają się nawet na balkonach i tarasach
- Wysoka wydajność – mimo niewielkich rozmiarów dają zadowalające plony
Najpopularniejsze gatunki drzewek kolumnowych
Choć technologia tworzenia odmian kolumnowych jest stosunkowo nowa, obecnie na rynku dostępnych jest wiele gatunków drzew owocowych w tej formie. Różnorodność odmian pozwala stworzyć własny mini-sad dostarczający świeżych owoców od wczesnego lata aż do późnej jesieni. Oto najpopularniejsze z nich:
Jabłonie kolumnowe
Jabłonie są pionierami wśród drzewek kolumnowych i oferują największy wybór odmian. Do najpopularniejszych należą:
- ’Bolero’ – odmiana o słodkich, czerwonych owocach, dojrzewających we wrześniu, idealna do bezpośredniego spożycia
- ’Polka’ – polska odmiana o słodko-kwaśnych, soczystych owocach, doskonała zarówno na przetwory jak i do jedzenia na surowo
- ’Waltz’ – odporna na choroby odmiana o żółto-czerwonych owocach, świetnie znosi trudne warunki klimatyczne
- ’Arbat’ – odmiana o dużych, słodkich owocach i wysokiej mrozoodporności, doskonale sprawdza się w chłodniejszych regionach
- ’Maypole’ – odmiana ozdobna o różowych kwiatach i ciemnoczerwonych owocach, łącząca walory dekoracyjne z użytkowymi
Jabłonie kolumnowe są najbardziej niezawodne w uprawie i najlepiej zachowują swój charakterystyczny pokrój przez lata, dlatego są doskonałym wyborem dla początkujących ogrodników.
Grusze kolumnowe
Grusze kolumnowe są nieco trudniejsze w uprawie, ale równie atrakcyjne i dostarczają owoców o wyjątkowym smaku:
- ’Decora’ – odmiana o słodkich, soczystych owocach dojrzewających we wrześniu, o delikatnym, maślanym miąższu
- ’Obelisk’ – odmiana o średniej wielkości, słodkich owocach, charakteryzująca się dobrą odpornością na mróz
- ’Saphira’ – odmiana o żółto-zielonych, soczystych owocach, doskonała do bezpośredniego spożycia
Czereśnie i wiśnie kolumnowe
Kolumnowe odmiany czereśni i wiśni to stosunkowo nowe osiągnięcie hodowlane, które szybko zyskuje popularność:
- ’Garden Bing’ – samopylna czereśnia o ciemnoczerwonych, słodkich owocach, nie wymagająca innych zapylaczy
- ’Sylvia’ – czereśnia o dużych, czerwonych owocach, dojrzewających w lipcu, odporna na pękanie podczas deszczu
- ’Jachim’ – wiśnia o ciemnoczerwonych, kwaskowatych owocach, idealna na soki i przetwory
Inne gatunki kolumnowe
W sprzedaży można również znaleźć kolumnowe odmiany:
- Śliw (np. 'Fruca’) – dostarczających soczystych owoców idealnych na powidła i do wypieków
- Brzoskwiń (np. 'Amber’) – oferujących aromatyczne owoce nawet w chłodniejszym klimacie
- Moreli (np. 'Compacta’) – dających słodkie owoce bogate w beta-karoten
Jak wybrać odpowiednie drzewko kolumnowe do ogrodu?
Wybierając drzewka kolumnowe do swojego ogrodu, warto wziąć pod uwagę kilka istotnych czynników, które zapewnią sukces w uprawie i obfite plony:
Warunki klimatyczne – sprawdź mrozoodporność wybranej odmiany. Dla Polski najlepiej wybierać odmiany wytrzymujące temperatury do -25°C lub -30°C, aby uniknąć przemarzania podczas surowych zim.
Zapylanie – niektóre odmiany są samopylne (nie potrzebują innych drzew do zapylenia), inne wymagają zapylaczy. Jeśli masz miejsce tylko na jedno drzewko, wybierz odmianę samopylną, która zagwarantuje plony bez potrzeby sadzenia dodatkowych drzew.
Termin owocowania – wybierając kilka drzewek, warto rozłożyć terminy dojrzewania owoców, aby cieszyć się świeżymi plonami przez dłuższy czas, od wczesnego lata do późnej jesieni.
Podłoże w ogrodzie – większość drzewek kolumnowych preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, o pH lekko kwaśnym do obojętnego (6,0-7,0). Przed posadzeniem warto zbadać odczyn gleby i w razie potrzeby skorygować go.
Nasłonecznienie – drzewka owocowe potrzebują minimum 6 godzin bezpośredniego słońca dziennie, aby dobrze owocować. Wybierz dla nich najlepiej nasłonecznione miejsce w ogrodzie.
Przy zakupie drzewek kolumnowych zwracaj uwagę na wiek sadzonki – najlepiej wybierać 2-3 letnie egzemplarze, które są już dobrze uformowane i szybciej zaowocują. Sprawdź też stan korzeni – powinny być wilgotne i bez oznak chorób.
Pielęgnacja drzewek kolumnowych w ogrodzie
Choć drzewka kolumnowe są stosunkowo łatwe w uprawie, wymagają pewnych zabiegów pielęgnacyjnych, aby zachować swój charakterystyczny pokrój i dobrze owocować przez wiele lat:
Sadzenie
Najlepszym terminem sadzenia drzewek kolumnowych jest wczesna wiosna (marzec-kwiecień) lub jesień (październik-listopad). Sadzenie jesienne daje drzewkom czas na ukorzenianie się przed sezonem wegetacyjnym, co często skutkuje lepszym wzrostem w pierwszym roku. Przy sadzeniu należy:
- Wykopać dołek o wymiarach około 50x50x50 cm, nieco większy niż bryła korzeniowa
- Wzbogacić ziemię kompostem lub dobrą ziemią ogrodniczą, dodając garść nawozu startowego
- Zachować odległość między drzewkami około 60-80 cm, co zapewni dobrą cyrkulację powietrza
- Po posadzeniu utworzyć wokół drzewka misę i obficie podlać, aby wyeliminować kieszenie powietrzne
Cięcie
Jedną z największych zalet drzewek kolumnowych jest minimalna potrzeba cięcia. Jednak dla utrzymania prawidłowego pokroju należy:
- Skracać pędy boczne do 10-15 cm długości (najlepiej wczesną wiosną przed rozpoczęciem wegetacji)
- Przycinać przewodnik (pęd główny) tylko wtedy, gdy drzewko osiągnie pożądaną wysokość
- Usuwać pędy wyrastające zbyt nisko przy ziemi oraz wszystkie dzikie pędy wyrastające z podkładki
- Systematycznie usuwać pędy konkurujące z przewodnikiem, które mogłyby zaburzyć kolumnowy pokrój
Nawożenie i podlewanie
Drzewka kolumnowe, ze względu na intensywny wzrost i owocowanie, potrzebują regularnego nawożenia i odpowiedniego podlewania:
- Wiosną (marzec-kwiecień) – stosuj nawóz bogaty w azot, który wspomaga wzrost wegetatywny
- Latem (czerwiec-lipiec) – używaj nawozu z przewagą potasu i fosforu, który wspiera owocowanie i dojrzewanie
- Podlewaj regularnie, zwłaszcza w okresach suszy i podczas owocowania, dostarczając około 10-15 litrów wody tygodniowo
- Przy uprawie w pojemnikach nawadniaj częściej, nawet codziennie podczas upałów, nie dopuszczając do przesuszenia substratu
Typowe problemy z drzewkami kolumnowymi
Mimo wielu zalet, drzewka kolumnowe mogą napotykać pewne problemy, którym można jednak skutecznie zapobiegać:
Utrata kolumnowego pokroju – niektóre odmiany z czasem mogą tracić swój charakterystyczny wąski pokrój. Regularne cięcie pomaga utrzymać pożądany kształt. Szczególnie ważne jest usuwanie silnych pędów bocznych, które mogłyby zaburzyć symetrię drzewka.
Przemienność owocowania – zjawisko obfitego owocowania w jednym roku i słabszego w kolejnym. Można temu przeciwdziałać przez przerzedzanie zawiązków w latach urodzaju oraz regularne nawożenie i podlewanie.
Choroby i szkodniki – drzewka kolumnowe są podatne na te same choroby co standardowe odmiany (parch, mączniak, mszyca). Regularne opryski profilaktyczne pomagają utrzymać zdrowe drzewka. Warto wybierać odmiany o podwyższonej odporności na choroby.
Przemarzanie kwiatów – wczesne kwitnienie niektórych gatunków może narażać je na wiosenne przymrozki. W razie zagrożenia warto osłaniać kwitnące drzewka agrowłókniną lub stosować zadymianie podczas mroźnych nocy.
Drzewka kolumnowe to doskonałe rozwiązanie dla miłośników ogrodnictwa dysponujących ograniczoną przestrzenią. Dzięki swojemu wyjątkowemu pokrojowi pozwalają cieszyć się własnymi owocami nawet w małym ogrodzie czy na tarasie. Ich uprawa to nie tylko sposób na uzyskanie ekologicznych, smacznych owoców, ale również satysfakcja z posiadania nietypowego, efektownego elementu ogrodu, który będzie przyciągał wzrok przez cały sezon. Wybierając odpowiednie gatunki i odmiany oraz zapewniając im właściwą pielęgnację, można stworzyć miniaturowy sad, który będzie nie tylko źródłem świeżych owoców, ale także ozdobą ogrodu przez wiele lat.