Środowiskowi eksperci od wielu lat nieustannie ostrzegają o katastrofalnych skutkach zmian klimatycznych, takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, wzrost poziomu mórz, ogromne pożary czy powodzie. Wszystko to jest rzeczywistym i poważnym zagrożeniem wynikającym z ocieplenia klimatu, ale istnieją również inne, mniej oczywiste konsekwencje. Na przykład, wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze i globalnej temperatury oddziałuje na nasze zdrowie, wpływa na zachowanie zwierząt, jak również na fascynujące i unikalne zjawiska geograficzne.
Planeta Ziemia daleka jest od stanu stabilności. Obserwowane w ostatnich latach zmiany klimatyczne prowadzą głównie do stopniowej erozji pokrywy lodowcowej, co prowadzi do nieoczekiwanych i zaskakujących efektów. Badania przeprowadzone na podstawie danych uzyskanych za pomocą satelitów NASA sugerują, na przykład, że bieguny rotacyjne naszej planety ulegają przesunięciu, co powoduje, że jej obroty stają się mniej stabilne.
Co więcej, skorupa Ziemi również ulega przesunięciu, co jest spowodowane coraz słabszym utrzymaniem jej na miejscu przez ciężar lodowców. Przesunięcie to może wydawać się niewielkie – kilka milimetrów rocznie – ale trudno jest określić, jakie będzie miało długofalowe skutki. Jest to obszar, który budzi wiele pytań, ale naukowcy zwracają uwagę również na inne, mniejsze zjawiska.
Mocniejsze turbulencje
Mimo iż współczesne samoloty oferują najwyższy poziom komfortu w podróżach długodystansowych, loty stają się coraz bardziej niespokojne. Badanie przeprowadzone przez brytyjskich naukowców i opublikowane w 2023 r. wykazało, że w ciągu ostatnich czterech dekad silne turbulencje bezchmurnego nieba (CAT) wzrosły o 55%. Zaobserwowano również wzrost częstotliwości występowania łagodnych i umiarkowanych turbulencji. Jak to zjawisko jest powiązane ze zmianami klimatycznymi? Coraz większe masy ciepłego powietrza powodują gwałtowne zmiany kierunków i siły wiatru, które mogą stanowić zagrożenie dla samolotów.
Więcej błyskawic
Badanie niemiecko-hiszpańskie, również opublikowane w 2023 r., dowodzi, że zwiększa się również liczba błyskawic na Ziemi. Każdy wzrost temperatury atmosfery o 1°C powoduje zwiększenie liczby błyskawic o dodatkowe 10%. To może być niepokojące dla osób bojących się burz, ale prawdziwym problemem jest potencjalne zwiększenie liczby pożarów lasów. Błyskawice są bowiem najczęstszą przyczyną spontanicznych pożarów w środowisku naturalnym, które stanowią zagrożenie dla ekosystemów, zdrowia i majątku ludzi.
Ciemniejsza Ziemia
Księżyc wydaje nam się jasny, ponieważ Ziemia odbija światło słoneczne, które następnie jest kierowane na jego powierzchnię. Badanie opublikowane w 2021 r. pokazuje jednak, że ilość tego odbitego światła maleje, co sprawia, że powierzchnia Księżyca wydaje się ciemniejsza. Przyczyną tego zjawiska jest wzrost temperatury wody w oceanach, co z kolei ogranicza liczbę niskich chmur pełniących rolę zwierciadła. W erze powszechnej elektrowni takie zaciemnienie Ziemi może nie wydawać się zbyt niepokojące, ale naukowcy podkreślają, że ma to poważne konsekwencje: im mniej światła słonecznego jest odbijane, tym więcej dociera na powierzchnię, co zwiększa globalną temperaturę.