Szarłat to inna nazwa amarantusa, rośliny znanej również jako amarant czy kiwicha. Amarantus jest często uznawany za jedno z pseudozbóż, charakteryzując się wysoką wartością odżywczą oraz licznymi korzyściami dla zdrowia. To sprawia, że amarantus powinien być częstym gościem na talerzach osób przestrzegających dietę wegańską lub wegetariańską, a także tych, którzy cierpią na celiakię. Istnieje wiele sposobów na spożywanie tego pseudozboża – można je konsumować na surowo, gotowane, jako produkt ekspandowany, przetworzone na płatki czy mąkę, a nawet w formie oleju.
Swoje korzenie amarantus ma w Meksyku, gdzie była uprawiana już 4000 lat temu. W przeszłości uważano ją za roślinę świętą, która dostarczała siłę potrzebną do walki. Znaczenie amarantusa w kulturze doprowadziło do tego, że w jednym momencie jego uprawa była nawet zakazana, a łamanie tego zakazu było karane śmiercią.
Jako podstawowy składnik diety Asteków, Majów i Inków, amarantus był wykorzystywany do produkcji chleba, placków, kleiku skrobiowego, alkoholu wysokoprocentowego i piwa. Jego liście i młode pędy były spożywane jako warzywo lub używane jako przyprawa w różnych daniach. Amarantus trafił na europejskie stoły w XVI wieku, początkowo był uprawiany na ziemiach hiszpańskich. Obecnie cieszy się popularnością na całym świecie.
Pomimo że nie jest typowym zbożem, amarantus ze względu na podobny skład chemiczny zalicza się do roślin alternatywnych, które służą do wzbogacania diety. Wyróżnia się wysoką wartością odżywczą, jest bogatym źródłem białka zawierającego wszystkie niezbędne aminokwasy, zdrowych tłuszczy, dużej ilości błonnika pokarmowego, witamin oraz makro- i mikroelementów. Szarłat nie zawiera glutenu, co sprawia, że jest odpowiedni dla osób z celiakią. Najczęściej spożywany jest w formie nasion, choć liście są też konsumowane jako warzywo w niektórych krajach.
Amarantus jest uprawiany na całym globie, w różnorodnych strefach klimatycznych. Dzięki wysokiej wartości odżywczej, jest dodawany do różnych produktów spożywczych w celu podniesienia ich walorów zdrowotnych. W porównaniu z tradycyjnymi zbożami, takimi jak pszenica, żyto, kukurydza czy ryż, amarantus zawiera znacznie wyższe ilości białka, tłuszczów, błonnika pokarmowego i składników mineralnych.
Amarantus charakteryzuje się wysoką zawartością białka (15,7 g/100 g), przewyższając tym samym ryż (8,5 g/100 g), pszenicę (12 g/100 g), żyto (9 g/100 g) oraz kukurydzę (10,3 g/100 g). Białko to zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne, których organizm nie potrafi syntetyzować samodzielnie. Wartość biologiczna białek amarantusa jest wyższa niż w innych roślinach, włącznie z nasionami soi, które są popularnym substytutem mięsa dla wegan i wegetarian. Amarantus jest również dobrym źródłem tłuszczy, zawierając ich dwu- trzykrotnie więcej niż inne zboża i nie zawierając cholesterolu.